21st century skills, ofwel 21e eeuwse vaardigheden zijn ‘hot’ in het onderwijs. Onderwijsorganisaties spelen er op in, er worden opleidingen en cursussen rondom 21e eeuws leren ontwikkeld en het SLO ontwikkelde een conceptueel kader en quickscan.

Ook O21 houdt zich nadrukkelijk met dit thema bezig. Op studiedagen, bij visietrajecten of tijdens de Post HBO opleiding ‘Specialist 21e eeuws leren’ merken we voornamelijk twee dingen op: veel mensen in het onderwijs hebben het er over; niet iedereen kan ook voldoende duiding geven aan wat deze vaardigheden nu specifiek 21e eeuws maken. Nog minder scholen zijn in staat ze bewust te integreren in het bestaande onderwijscurriculum.

In de O21 nieuwsbrieven hopen we de komende maanden expliciet aandacht aan acht 21e eeuwse vaardigheden te geven. Dit artikel kan beschouwd worden als een inleiding op deze serie.

21e eeuwse vaardigheden

Wereldwijd zijn er diverse pogingen gedaan om 21e eeuwse vaardigheden in een model te vatten. In Nederland is het door Kennisnet gepresenteerde cirkel-model het meest bekend. In de kern van deze cirkel worden de vakken taal en rekenen genoemd. Daaromheen staan zeven vaardigheden gegroepeerd. Het model wordt omsloten door de thema’s leven, werken en leren. De zeven vaardigheden zijn volgens dit model: creativiteit, probleemoplossend vermogen, kritisch denken, samenwerken, communiceren, ict-geletterdheid en sociale en culturele vaardigheden.

O21 kiest ervoor om de 21e eeuwse vaardigheden te rangschikken in twee groepen, te weten: manieren van denken en manieren van werken en leven. Daarnaast voegen we de vaardigheid ‘leren leren’ toe aan de zeven skills die Kennisnet hanteert.

In de komende nieuwsbrieven willen we deze verschillende vaardigheden de revue laten passeren. Daarbij zoeken we nadrukkelijk de verbinding met zowel de maatschappij als het onderwijs.

Wat deze vaardigheden specifiek 21^e eeuws maakt

Op de term 21^e eeuws leren wordt de nodige kritiek geuit. Zo betoogt dr. Amber Walraven dat 21^e eeuws leren niet bestaat.[1]  Op ict-geletterdheid na hadden we al deze vaardigheden ook al in de 4^e eeuw voor Christus nodig.[2] In de slipstream van deze discussie zie je dat steeds meer organisaties en personen (waaronder ook de staatssecretaris van Onderwijs[3]) gaan spreken over toekomstbestendig onderwijs.

Zelf vind ik de term ‘21^e eeuwse vaardigheden’ wel degelijk te verdedigen. Het is weliswaar zo dat in vorige eeuwen er ook gecommuniceerd, samengewerkt, geleerd, kritisch gedacht en gecommuniceerd moest worden. Echter zijn er naar onze overtuiging twee belangrijke katalysatoren die het rechtvaardigen deze skills 21^e eeuws te noemen: allereerst de steeds sneller gaande technologische ontwikkelingen. En in de tweede plaats de flexibilisering of dynamisering van onze maatschappij, werk- en leefomgeving.

Deze twee ontwikkelingen zorgen voor een forse intensivering van de eerdergenoemde vaardigheden. In de komende serie O21-nieuwsbrieven zullen we dit nader toelichten.

Henk van de Hoef

Volgende maand: Manier van denken: Creativiteit

Opleiding Specialist 21^e eeuws leren

https://www.o21.nu/diensten/specialist-21e-eeuws-leren/

[1] Zie onder andere http://www.didactiefonline.nl/component/content/article/47-uncategorised/11882-kom-in-beweging (geraadpleegd op 12-01-2016).

[2] Zie onder andere Sanne Bloemink in de Groene Amsterdammer https://www.groene.nl/artikel/google-klas (geraadpleegd op 12-01-2016).

[3] https://www.poraad.nl/nieuws-en-achtergronden/internetconsultatie-wetsvoorstel-toekomstbestendig-onderwijsaanbod