Terug naar het oude normaal of onderweg naar transformatie?
Niemand zal betwisten dat digitale geletterdheid door de coronacrisis een boost heeft gekregen. Ook kennen we allemaal voorbeelden van slimme digitale oplossingen en van vraagstukken die ons bezig houden, zoals privacy en groeiende kansenongelijkheid. Deze tijd geeft vele inzichten in de rol die technologie kan spelen in ons onderwijs. Wat kunnen we hier voor de toekomst van leren? Juist met alle ervaringen op zak is dit een goed moment om je visie op onderwijs met digitalisering te herzien. Niet als ‘losse flodder’, maar in samenhang met het geheel.
In deze reeks korte blogs wil O21 met jullie nadenken over de kansen die de coronacrisis ons biedt om ons onderwijs en de rol die technologie daarbij kan spelen opnieuw te bezien. Vandaag deel 6 van 6: een oproep aan schoolleiders en 10 vragen om zelf mee aan de slag te gaan.
De schoolleider als hitteschild én visionair
In de afgelopen weken heb ik van dichtbij gezien hoe besturen en scholen worstelden met de crisis. Ik was getuige van creativiteit en een enorme gedrevenheid. Tegelijk zag ik ook dat de energie van scholen in de loop van de crisis meer en meer naar binnen gericht werd. Alles wat afleidde van het ‘doen en handelen’ werd buiten de deur gehouden, ter bescherming van leerkrachten en schoolleiders. Ik begrijp dat. Een leider wil op dat moment een hitteschild voor zijn team zijn.
Tegelijk is het de nadrukkelijke opdracht van een leider verder te doordenken, visie en beleid te ontwikkelen voor de weg die voor ons ligt. De noodzaak om de geleerde lessen door te vertalen naar de werkelijkheid van straks. Voor welke uitdagingen staat jouw school of bestuur de komende tijd? Wat is er nodig om duurzame oplossingen te vinden voor die uitdagingen en hoe vind je daarbij draagvlak? Het is tijd om met het team speerpunten te benoemen en een gezamenlijk ontwikkelplan voor het nieuwe schooljaar te maken. Het curriculair spinnenweb wat ik voor dit artikel gebruikte, kan bij die planvorming een goede ruggengraat zijn.
Zelf aan de slag: tien vragen over jouw visie op onderwijs
Vanuit het curriculair spinnenweb bezien is het haast onmogelijk dat de inzichten die de afgelopen periode je gegeven hebben, nauwelijks impact hebben op je visie op onderwijs. Hoe is dat voor jou en voor jouw school? Neem de inzichten van nu mee voor de toekomst, bijvoorbeeld door een antwoord te formuleren op de onderstaande tien vragen:
- In hoeverre veranderde de kennismaking met digitale adaptieve leermiddelen jouw denken over papieren methodes, toetsen en rapporten?
- Ben je anders gaan denken over het belang van digitale geletterdheid en de plek die het in ons curriculum dient te krijgen?
- Kan technologie een belangrijker rol spelen in het leren van kinderen dan je voorheen dacht?
- Ben je de ict-coördinator of de netwerkbeheerder meer gaan waarderen en waar zit hem dat in?
- Hoe kun je als leraren onderling en met de ouders beter samenwerken, waarbij je gebruik maakt van elkaars rol en specifieke expertise?
- Staat het leerstofjaarklassensysteem ter discussie? Wat zou een duurzaam alternatief zijn?
- Is er voor jou een andere verhouding denkbaar tussen fysieke leeromgevingen (de klas) en digitale leeromgevingen?
- Zouden andere lestijden of een schoolweek waarbij leerlingen een dag per week thuis leren een optie zijn?
- Hoe zou je je leertijd effectiever kunnen vormgeven en het lesrooster daarop aanpassen?
- Zouden we met bepaalde aanpassingen het lerarentekort kunnen oplossen? Zo ja, welke?
Geraadpleegde bronnen voor de zes gepubliceerde blogs:
De staat van het onderwijs 2020
De lessen van afstandsleren Michiel Lucassen (vernieuwenderwijs)
Toetsing als motor voor leren: naar succeservaringen voor alle leerlingen – Dominique Sluijsmans
Digitale geletterdheid – onmisbare vaardigheden voor leerlingen én leerkrachten – Sabine Kokee in PO Management
Wat als de scholen wel weer opengaan? Rust zal ons redden. Niet het oude normaal – Karin Donkers – Nivoz
De vraag is opnieuw: waartoe? Naar een nieuw discours over betekenisvolle onderwijswetenschap – Rob Martens – Luc Stevens, Renske Valk en Gert Biesta
Wat zegt ‘leerachterstand’ over onze visie op leren? Machiel Karels wij-leren
Als de scholen weer opengaan, wat is dan het plan? Hartger Wassink – de Professionele dialoog
What Matters and what dos not – John Hattie
Waarom ‘flattening the curve’ in onderwijs slecht nieuws kan zijn door Pedro de Bruyckere
